6362 SAYILI SERMAYE PİYASASI KANUNU KAPSAMINDA PİYASA DOLANDIRICILIĞI VE BORSADA İŞLEM VE PAYLAŞIM YAPARKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER
6362 SAYILI SERMAYE PİYASASI KANUNU KAPSAMINDA PİYASA DOLANDIRICILIĞI VE BORSADA İŞLEM VE PAYLAŞIM YAPARKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER
Günümüz itibariyle borsa forum sitelerinde, whatsapp gruplarında ve twitter gibi sair sosyal ağlar üzerinde yatırım tavsiyesi sunan birçok yatırım danışmanı mevcut olup; aralarında bu faaliyeti kötüye kullanmak suretiyle yatırımcıları aldatan ve bu suretle kendilerine haksız kazanç sağlayanlar da bulunmaktadır. Konuya ilişkin şikâyetlerin artmasıyla birlikte Sermaye Piyasası Kurulu 07.02.2020 tarihli resmi açıklamasında; sosyal medya platformlarında yatırım danışmanlığı yaparak yatırımcıları yanlış yönlendirmek suretiyle menfaat sağlayan kişilerin 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nun “Piyasa Dolandırıcılığı” başlıklı 107’nci maddesi çerçevesinde cezalandırılacağını ihtar etmiştir.
Bu ihtarın bilhassa grafik çizmek ve yorumlamak suretiyle yatırım tavsiyesinde bulunanları ilgilendirdiği görülmekte olup, bu hususta dikkat edilmesi gerekenlerin belirtilmesinde fayda görmekteyiz.
SPK md.107/2 gereğince; “Sermaye piyasası araçlarının fiyatlarını, değerlerini veya yatırımcıların kararlarını etkilemek amacıyla yalan, yanlış veya yanıltıcı bilgi veren, söylenti çıkaran, haber veren, yorum yapan veya rapor hazırlayan ya da bunları yayan ve bu suretle menfaat sağlayanlar üç yıldan beş yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılırlar.” Buna göre suçun oluşabilmesi için aşağıdaki hususların mevcut olup olmadığı önem arz etmektedir.
- Herhangi bir bilgi, söylenti, haber, yorum veya raporun mevcut olup olmadığı.
- Bilgi, söylenti, haber, yorum veya raporun yalan, yanlış veya yanıltıcı olup olmadığı.
- Fiili gerçekleştirenlerin menfaat sağlayıp sağlamadığı.
- Bilgi, söylenti, haber, yorum veya raporun sermaye piyasası araçlarının fiyatını, değerini veya yatırımcıların yatırım kararlarını etkilemek amacını taşıyıp taşımadığı.
Suçun oluşabilmesi için anılan hususların bir arada bulunması şart olup, birinin yokluğu suçun vuku bulmasına engel olacaktır. Ayrıca eylemin, fiilin sermaye piyasası araçlarının fiyatlarını, değerlerini veya yatırımcıların kararlarını etkilemek amacıyla bilerek ve istenerek gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Örneğin grafik çizerek/yorumlayarak yatırım tavsiyesinde bulunan bir danışmanın, verdiği tavsiye yanıltıcı veya yanlışsa ve bunu sadece piyasa fiyatlarını ya da yatırımcının kararını etkilemek kastıyla yapıyor ve nihayetinde bundan menfaat sağlıyorsa o halde SPK md.107/2 kapsamında piyasa dolandırıcılığı suçunu işlemiş kabul edilecektir. Tabi burada belirtelim ki, yaptığı yorum veya çizdiği grafik sonuçları beklendiği gibi olmayan ve yatırımcıların zarara uğramasına sebebiyet veren her yatırım danışmanın bu suçu işlediğini söylemek mümkün değildir. Buradaki en belirleyici husus yatırım danışmanın piyasayı dolandırma hususundaki kastıdır. Bu kast her somut olayda ayrıca değerlendirilecek olsa da, aşağıda hususlara dikkat edilmemesi halinde aleyhe bir yorum oluşacağını söylemek mümkündür;
- Sunulan yorum ve tavsiyelerde yatırımcıları yanıltıcı, aldatıcı, bilgi ve tecrübe eksikliklerini istismar edici, yanlış, gerçek dışı veya “en sağlam”, “en iyi”, “en güvenilir” gibi subjektif ve abartılı ifadelere yer verilmemesi,
- Yorum ve tavsiyelerin özenle hazırlanması ve objektif olması,
- Sunulan yorum ve tavsiyelerin güvenilir kaynak, belge, rapor ve analizlerle desteklenmesi, söz konusu kaynakların kesinliği hakkında şüphelerin bulunması durumunda bu hususa açıkça yer verilmesi,
- Belirli bir getirinin sağlanacağına dair herhangi bir vaat veya taahhütte kesinlikle bulunulmaması,
- Her türlü öngörü, tahmin ve fiyat hedeflerine, bunların öngörü, tahmin ve fiyat hedefi olduğu açıkça belirtilmek suretiyle yer verilmesi
Yine Kurul yapmış olduğu açıklamada; doğrudan dolandırıcılık niteliğinde olmasa da iletişim veya haberleşme yoluyla işlenen piyasa bozucu niteliğindeki eylemlerin de yaptırıma bağlanacağının altını çizmiş ve Piyasa Bozucu Eylemler Tebliği (VI-104.1)’ne dikkat çekmiştir. Tebliğin md.6/4 hükmüne göre sermaye piyasası araçları hakkında gazete, televizyon, internet veya benzer nitelikte kitle iletişim araçları kullanarak yorum veya tavsiyede bulunduktan sonra, yorum veya tavsiyesini değiştirinceye kadar veya her halükarda 5 iş günü içerisinde, alım veya tut tavsiyesi verdiği halde satmak ya da satım tavsiyesi verdiği halde almak eylemini, piyasa bozucu eylem olarak değerlendirmiştir. Buna göre SPK md.107/2 kapsamında yukarıda bahsettiğimiz yanıltıcı bilgi verme, menfaat sağlama ve diğer hususlar aranmaksızın; tavsiye verdikten 5 iş günü içerisinde ve tavsiyesine doğrudan tezat oluşturacak şekilde yapılan eylem gerçekleştiren yatırım danışmanları hakkında da idari para cezası içeren tedbirler uygulanacaktır.
